આકાશમાં ચાંદનીનું અજવાળું પણ જાણે થાકીને ક્યાંક છુપાઈ ગયું હોય એવું લાગતું હતું. રઘુ અને તેની પત્ની રાધા, દિવસભરની મહેનત પછી ગાઢ નિંદ્રામાં હતા. રઘુ શહેરમાં ફળોનો નાનો ધંધો કરતો હતો. સવારથી સાંજ સુધી લારી લઈને ગલીએ ગલીએ ફરતો અને રાતે થાકીને લોથપોથ થઈને સૂઈ જતો. રાધા ઘરકામ સંભાળતી અને રઘુને દરેક રીતે સાથ આપતી. તેમની દુનિયા નાની હતી, પણ સંતોષભરી હતી.
રાતનો અંદાજે એક વાગ્યો હશે. રાધાની આંખો ખૂલી. તેણે જોયું કે બાજુમાં સૂતેલો રઘુ ઊંઘ્યો નહોતો. તે સતત પડખાં ફેરવી રહ્યો હતો, જાણે કોઈ અશાંતિ તેના મનને કોરી ખાતી હોય.
“શું થયું, રઘુ?” રાધાએ હળવેથી પૂછ્યું. “હજુ સુધી કેમ ઊંઘ્યા નથી?”
રઘુએ એક ઊંડો શ્વાસ લીધો. “કંઈ નહીં, રાધા. બસ, ઊંઘ નથી આવતી. તું સૂઈ જા.”
રાધાને રઘુની વાત સાચી ન લાગી, પણ તેણે વધારે દલીલ ન કરી અને ફરી આંખો બંધ કરી. તેને લાગ્યું કે થોડીવારમાં રઘુને ઊંઘ આવી જશે.
પણ સમય વીતતો ગયો. ઘડિયાળનો કાંટો ટિક-ટિક અવાજ કરતો આગળ વધ્યો. રાત્રિના અઢી વાગ્યા. રાધાને તરસ લાગી. તે પાણી પીવા માટે ઊભી થઈ. તેણે જોયું તો રઘુ હજુ પણ એ જ રીતે જાગી રહ્યો હતો. તે બેઠો થઈને બારીની બહાર તાકી રહ્યો હતો. તેનો ચહેરો ચિંતાથી ઘેરાયેલો હતો. રાધાના મનમાં શંકા વધુ ગાઢ બની. તે મનોમન બોલી, ‘દિવસભર જે માણસ લારી લઈને આખા શહેરમાં ફરે છે, જેને માથું મૂકતાં જ ઊંઘ આવી જાય છે, એ આજે આમ જાગી રહ્યો છે? જરૂર કંઈક મોટી વાત છે.’
રાધા ધીરેથી રઘુ પાસે ગઈ. તેનો હાથ પકડીને પૂછ્યું, “રઘુ, સાચું કહે. તને કઈ વાતની ચિંતા છે? તું મારાથી કંઈ છુપાવી રહ્યો છે?”
રઘુ ચોંકી ગયો. તે ઊભો થઈ ગયો. “અરે ના, રાધા! તું ચિંતા ન કર. બસ, એમ જ થોડા વિચારો આવે છે. તું સૂઈ જા, સવારે કામ પર જવાનું છે.”
રઘુની વાતમાં કોઈ દમ નહોતો. રાધાએ તેનો હાથ પોતાના માથા પર મૂક્યો અને આંખોમાં આંસુ સાથે બોલી, “મારા સમ, રઘુ. સાચું કહે. જો કોઈ તકલીફ હોય તો મને કહે. હું તારી અર્ધાંગિની છું, તારી તાકાત છું. તું આમ મૌન રહીશ તો હું તૂટી જઈશ.”
પત્નીના આવા શપથ સાંભળીને રઘુની આંખો ભીની થઈ ગઈ. તેનો અવાજ ગળગળો થઈ ગયો. “રાધા, પેલા શંભુભાઈ… યાદ છે? આપણે ગયા વર્ષે તેમની પાસેથી એક વર્ષના કરાર પર પૈસા લીધા હતા. આજે તે પૈસા પાછા માગી રહ્યા છે.”